Leestekens zijn de specie die je zin samenhoudt. Maar welke leestekens gebruik je beter wat minder?

Als een tekst een huis is en de woorden de bakstenen zijn, dan vormen de leestekens de specie die de stenen samenhoudt. Teksten waarin leestekens ontbreken of verkeerd gebruikt worden, bemoeilijken het lezen of geven in ieder geval een slordige indruk. Zuiver commercieel bekeken: als de lezer merkt dat je teksten slordig geschreven zijn, zal hij vermoeden dat je de diensten die je aanbiedt met dezelfde slordigheid uitvoert.

Correct leestekengebruik

Correct leestekengebruik is zelfs voor taalkundigen niet altijd vanzelfsprekend. Bij Kameleons zijn we er inmiddels in gespecialiseerd, maar we hebben vaak genoeg een van deze taalgidsen moeten raadplegen om te checken of bijvoorbeeld die komma nu voor of achter het aanhalingsteken hoorde. In deze serie blogposts geven we een aantal tips die je niet direct in de officiële regels zult vinden, maar die van groot belang zijn als je wilt dat je (commerciële) teksten er aantrekkelijk uitzien. De leestekens die we bespreken, ken je wel, maar gebruik je ze ook correct (en niet te vaak)?

Deel 1: het uitroepteken (!)

De naam zegt het zelf: een uitroepteken achter een zin geeft weer dat je die zin roepend zou uitspreken. Daarom is de gulden regel: wees heel spaarzaam met uitroeptekens. Je denkt misschien: 'Ik wil toch de kwaliteit van mijn product uitschreeuwen?', maar het effect op de lezer is averechts. Als je rustig zegt: 'Koop mijn appelen, het zijn de sappigste', komt dat zelfzeker over. Je weet dat het de sappigste zijn, punt. Dezelfde zin met uitroepteken drukt onzekerheid uit: je probeert je klanten te overtuigen door harder te schreeuwen dan de concurrentie (die evenwel net zo hard schreeuwt). In onze teksten overtuigen we de lezer van de boodschap door de juiste woorden te kiezen, niet door te roepen. Als we toch ergens een uitroepteken gebruiken, is het op een goed gekozen plaats, waar het een positief effect heeft.

Dubbele en driedubbele uitroeptekens zie je ook regelmatig opduiken. Die drukken in essentie woede, paniek of wanhoop uit. Als je stripverhalen schrijft, komen die weleens van pas, maar gebruik ze nooit in een tekst.