Willen jullie meer meest of minder meest?

Minder meest natuurlijk! In het Nederlands vormen we de vergelijkende trap door -er aan het bijvoeglijk naamwoord toe te voegen en de overtreffende trap door er -st aan toe te voegen. We schrijven dus niet 'meest populair' maar 'populairst'. Er zijn twee oorzaken waardoor het aartslelijke 'meest' veel te vaak in het gesproken en geschreven woord opduikt. De eerste is de invloed van het Engels, waar superlatieven met 'most' in de meerderheid zijn ten opzichte van de verbogen vorm. De tweede oorzaak is een soort mentale luiheid – een ingebakken tegenzin om de moeite te nemen om zich de taalregels eigen te maken.

Het is het intelligentst om 'recentst' te schrijven

Er bestaan wel degelijk uitzonderingen waarbij omwille van de uitspraak een overtreffende trap met 'meest' toegestaan is (maar nog altijd niet verplicht). Dat zijn adjectieven die eindigen op -de (bv. lucide wordt 'meest lucide' of anders 'luciedste'), -isch (bv. tragisch), -sd (bv. verbaasd), -st (bv. vast) of -sk (bv. bruusk). Door de foute veronderstelling dat ook adjectieven op -nt in dat rijtje horen, worden soms fouten zoals 'meest intelligent' in plaats van 'intelligentst' geschreven. Het opvallendste voorbeeld hiervan is het gruwelijke 'meest recent' dat zelfs overal op nieuwswebsites staat te blinken. Het argument dat 'ntst' moeilijk uit te spreken is, wordt alweer ingegeven door opperste luiheid: als we 'herfst' en 'angst' kunnen uitspreken, kunnen we immers 'recentst' even vlot uitspreken.

Twee gevallen waarin 'meest' toegelaten is

Ter volledigheid stippen we nog twee gevallen aan waarin het gebruik van 'meest' toegelaten of zelfs verplicht is. Ten eerste bij een voltooid of tegenwoordig deelwoord dat bijvoeglijk gebruikt is maar nog in sterke mate een werkwoordelijke betekenis heeft: 'het meest gelezen boek' (gelezendst kan niet), 'de meest geliefde actrice' (geliefdst is toegelaten maar ongebruikelijk). We schrijven echter wel 'spannendst' want daar is de werkwoordelijke betekenis geheel verdwenen. Ten tweede bij bijvoeglijke naamwoorden die alleen predicatief gebruikt kunnen worden: 'meest geneigd', 'meest waard'.